
In this interview (17/11/19 on Manako) Tūmamao Harawira talks with Stacey Morrison about Nancy Brunning, the Māori actor who died recently.
Here is the original interview:
And my 3 minute summary (in te reo Māori):
I tēnei uiuinga ka kōrero a Tūmamao rāua ko Stacey Morrison mō te matenga, mō te ngarohanga o Nancy Brunning. He kaiwhakaari a Nancy, ā, i kitea i te pouaka whakaata, i te atamira, i ngā kiriata hoki. E whā tekau mā waru noa iho ōna tau i tana hinganga. He hoa taumuri a Stacey rāua ko Nancy.
Tuatahi, ka mihi a Stacey ki a rātou e whakarongo ana, ā, ki a rātou hoki ‘kua tuku roimata kia rere mō tēnei mareikura.’ He maha ngā kupu mihi a Stacey ki te wahine kua mate – ki a ia, ‘He Māori te hanga, he Māori te wairua, he Māori te kawe i a ia anō.’ E ai ki a Stacey, he tino toki ia i te mahi whakaari –“mēnā ka mātaki koe i a ia i te atamira, ka kore e wareware i a koe tana momo.’
Ahakoa he tino rongonui ia ki te nuinga mō ana mahi i ‘Shortland St’, he nui ana mahi i te atamira (e ai ki ngā kaikōrero, ko tērā tana ūkaipō, tana tūrangawaewae, tana ao taurikura. E ai ki a Stacey, he kaha tana pīrangi ki te whakaatu i ngā kōrero mō te ao Māori. I mua i tana matenga, i mahi a Nancy hei kaihautū whakaari mō te whakaari a ‘Witi’s Wāhine’, ā, i tohe tonu ia ki te tutuki tēnei mea i a ia ahakoa tana māuiuitanga.
E ai ki ngā kaikōrero e rua, i ngā tau kua pahure, torutoru noa iho ngā kiri parauri i kitea i te pouaka whakaata. Ko Nancy tētahi o ngā mea tuatahi, ā, e whai ana ngā kaiwhakaari o ēnei rā i ana tapuwae.
Ko ngā kupu whakamutunga o te uiuinga nā Tumamao: “Haere atu rā, e te tuahine, haere atu rā.”
Kupu āwhina
ngarohanga dying, death – literally, disappearing
kaiwhakaari / kiriwhakaari actor
atamira stage
hinganga death (can mean defeat in other contexts)
hoa taumuri old friend, friend from way back
mareikura woman worthy of honour and respect
hanga appearance
He Māori te kawe i a ia anō she was Māori in how she went about her life
toki champion, expert
ūkaipō place from where one starts out, true home
tana ao taurikura the world in which she felt at home
kaihautū whakaari producer (play)
i tohe tonu ia she persisted
māuiuitanga sickness
tutuki tēnei mea i a ia be achieved / completed by her (stative verb)
ngā tau kua pahure in years gone by
kiri parauri people with brown skin
whai i ana tapuwae following in her footsteps