
In this interview, Tūmamao Harawira talks to Che Wilson, the new president of the Māori party, about the recent ‘wellbeing’ budget.
The original interview should be reasonably easy to follow, although Che (from Ngāti Rangi) does not pronounce the ‘h’, so (for example) ‘huri’ becomes ‘uri’.
If you find errors here, feel free to contact me and let me know!
Here is the original interview (broadcast on Manako, Radio Waatea, on 2/6/19):
Here is my spoken summary:
I tēnei uiuinga ka kōrero tahi a Tūmamao Harawira rāua ko Che Wilson mō te tahua pūtea i puta mai ai i tērā wiki. Ko Che te perehitini hōu o te Tōrangapū Māori, o te Pāti Māori.
E ai ki a Che, me mihi ka tika ki te kāwanatanga mō ō rātou whakaaro mō te oranga o ngā tāngata o te motu, engari, kāore i te pai ētahi āhuatanga o tēnei tahua pūtea mō ngāi Māori.
Ki a ia, ko te tino raru, i tukuna pūtea ki ngā tari kāwanatanga kia whakapai ai i ngā raru o te ao Māori, kāore i tukua pūtea ki ngā rōpū Māori kia mahi ai i ēnei mahi. E ai ki ngā kaikōrero e rua, ko te whakaaro o te kāwanatanga, he pai ake te huna i te pūtea hei āwhina i te ao Māori i roto i te pūtea i tohaina ki Aotearoa whānui, kei amuamu ētahi mō te āwhina i te iwi Māori.
Ko tētahi atu raru, ahakoa i tukua moni mō ētahi mea, kāore i te nui tēnā kia tino pai ai ngā raru – hei tauira, ki a Che, āhua iti te moni mō ngā papakāinga – torutoru noa iho ngā whare hōu e taea te hanga, nā te iti o te pūtea i tukua. E ai ki a Che, ko te tirohanga whānui, he tino nui ngā raru i Aotearoa – hei tauira noa iho, he nui te hunga kore kāinga – otirā, he iti noa iho te rongoā i tukua e te kāwana kia pai ai ēnei raru tino nui.
Vocabulary
tahua pūtea budget
pūtea funding, money
perehitini president
oranga wellbeing
tari kāwanatanga government departments
raru problem(s)
huna hide
he nui tēnā to be enough
toha(ina) distribute,
te tirohanga whānui the wide view, the big picture